"หนูทอเสื้อใส่เองได้แล้วค่ะ" เด็กๆ กลุ่มทอผ้าโชว์เสื้อที่พวกเขาทอเองกับมือ ท่าทางตื่นเต้นดีใจ เป็นภาพที่ทำให้น้ำตารื้น ดีใจไปกับเด็กๆ เพราะนั่งลุ้นตั้งแต่เด็กๆ เริ่มเรียน จนได้เสื้อมาคนละตัว
พ่อแม่และเด็กๆ ใน โครงการพัฒนาเด็ก ซี.ซี.เอฟ. จ.กาญจนบุรี ในหมู่บ้านโมระข่า อ.สังขละบุรี จ.กาญจนบุรี ส่วนใหญ่มีเชื้อสายกะเหรี่ยง และมอญ ไม่มีที่ดินทำกิน อาชีพรับจ้างทั่วไปรายได้ไม่แน่นอน เวลาไม่มีงานจะเข้าป่าหาหน่อไม้และของป่าออกมาขาย วันไหนได้มากก็ขายให้เพื่อนบ้าน การที่เด็กๆ จะมีเสื้อพื้นเมืองใส่ พ่อแม่ต้องเจียดเงินที่มีน้อยนิดซื้อให้ เพราะทุกวันศุกร์เด็กนักเรียนทุกคนต้องใส่เสื้อหรือกระโปรงพื้นเมืองไปโรงเรียน ราคาเสื้อ 200 บาท และกระโปรง 800 บาท จึงถือว่าเป็นราคาที่สูงมากสำหรับพวกเขา
มูลนิธิฯ จึงได้จัดกิจกรรมทอผ้าขึ้นในหมู่บ้าน เพื่อให้เด็กๆ ในหมู่บ้านจึงได้มีโอกาสฝึกทอผ้ามีเสื้อพื้นเมืองใส่และไม่ต้องซื้อใส่ในราคาแพง โดยมี "ยายสุภาพร" ปราชญ์ท้องถิ่นเป็นวิทยากร ทุกเย็นเด็กๆ จะเดินไปที่บ้านของยายสุภาพร เพื่อเรียนทอผ้าแบบกี่เอวจนมืดค่ำก็ยังนั่งเรียนกันอยู่
"ทอผ้าแบบกี่เอว" เป็นวิธีการทอผ้าที่มีความเป็นเอกลักษณ์สูง มีการสืบทอดมายาวนานกว่าร้อยปี ผู้ทอต้องนั่งกับพื้น เหยียดขาตรงไปข้างหน้าทั้งสองข้าง มีสายหนังคาดรัดโอบรอบเอวไป 1 ด้าน และอีก 1 ด้านผูกติดกับเสา ใช้นิ้วหรือไม้ไผ่ซี่เล็กๆ สอดด้ายพุ่ง และใช้ไม้แผ่นกระแทกเส้นด้ายให้แน่น
เด็กๆ จะได้เรียนรู้ตั้งแต่การปั่นด้าย การกรอด้าย และนำไม้มาประกอบกันเป็นกี่เอว จนกระทั่งเริ่มทอผ้าด้วยลวดลายท้องถิ่น จนท้ายที่สุดเด็กๆ ก็สามารถทอเสื้อพื้นเมืองใส่เองได้แล้ว หลังจากนี้ผลงานทอผ้าของเด็กๆ จะได้วางขายที่สหกรณ์ของโรงเรียน สร้างรายได้ให้กับพวกเขาอีกด้วย
การทอผ้านี้ไม่มีตำราหรือหลักสูตรเหมือนการเรียนทั่วไปเพราะวิทยากรเขียนหนังสือไม่ได้ เด็กๆ จึงต้องตั้งใจเก็บเกี่ยวความรู้ที่ผู้เฒ่าผู้แก่ตั้งใจสอนพร้อมใจเต็มร้อยที่จะสละเวลาในช่วงเย็นถึงค่ำและวันหยุด ถ่ายทอดความรู้ให้เด็กๆ อย่างใจเย็นและยังสอดแทรกคติธรรมการใช้ชีวิตให้เด็กฟังระหว่างสอนไปด้วย
การปั่นด้าย ขั้นตอนแรกที่เด็กๆ ต้องเรียนรู้ก่อนจะเริ่มทอผ้า
ยายสุภาพร สละเวลาช่วงวันหยุดสอนเด็กๆ ใช้กี่เอว ตั้งแต่เช้าจนมืดค่ำ
ผลงานเสื้อพื้นเมือง สร้างความภาคภูมิใจให้เด็กๆ จะได้วางขายที่สหกรณ์ของโรงเรียนแล้ว
อภิรมณ์ฤดี ธรรมอยู่
โครงการพัฒนาเด็ก ซี.ซี.เอฟ. จ.กาญจนบุรี
1 สิงหาคม 2559
